Yakın zaman önce vedalaştığımız 2022, özellikle yapay zekâ gelişmeleri açısından oldukça yoğun bir seneydi şüphesiz. Teknoloji dünyasını şekillendiren birçok gelişme yaşandı, metaverse eskisi kadar konuşulmadı, NFT'ler yeni yıla pek iç açıcı olmayan bir tabloyla adım attı, dijital dönüşün son hız devam etti ve ortaya yeni teknoloji trendleri çıktı. Dijital dönüşümün hız kazanmasında ise COVID-19 pandemisinin etkisi yadsınamaz. Pandemi koşullarıyla beraber kurumlar, iş operasyonlarını devam ettirebilmek adına yeni teknolojilere adapte olmaya çalıştılar. Pandemiyle birlikte hız kazanan bir diğer alan ise yazılım geliştirme trendlerindeki değişiklikler. Bununla birlikte 2023'te, BT kuruluşların bulut sistemlere tam olarak adapte olmaları ve Back-End ve data sistemlerin, IoT cihazlarından daha yüksek oranda data toplaması bekleniyor. 2023'te bu dataların yapay zekâ ile işlenme eğilimi artacak. Yazılım teknolojilerinin gelişmesiyle, potansiyeller riskler ve tehditler de artış gösterirken bu tehditlerin çözümü daha karmaşık bir hal alacak. Bu nedenle, siber güvenliğin dijital dönüşümün merkezinde yer alacağını söyleyebiliriz. Gelin, 2023 yazılım teknolojisi trendlerine göz atalım.
Modern yazılım dillerinin kullanımı devam edecek
Modern yazılım dillerinin kullanımını daha fazla işletme kavradıkça, bu dillerin kullanımının 2023'te de devam edecek. Modern bilgisayar donanımından yararlanan moder diller, yazılım geliştirme şeklini de değiştiriyor. StackOverflow gerçekleştirdiği ankete göre; dil hızı, güvenliği ve iyi performansı nedeniyle Rust "en sevilen dil" olarak biliniyor. Günümüzde sıklıkla kullanılan diğer modern dilleri ise; TypeScript, Swift, Dart, Go ve Kotlin. Tüm modern diller arasında Rust ve Go, özlülük, sıfır güvenliği ve tür girişimi gibi gelişmiş özellikleri sayesinde diğerlerinden öne çıkıyor. Yakın zaman önce Amazon ve Microsoft teknoloji devi şirketler Rust'a önemli yatırımlar yaptıklarını duyurdu. Bu da sektör için şaşırtıcı bir gelişme.
Düşük kodlu/kodsuz geliştirmenin ana akım haline gelmesi (Low Code-No Code / LCNC)
Şirketlerin, yazılım geliştiricilere olan ihtiyacı azaltma isteği 2023'te bir trend belirleyici olacak. Günümüzde, yazılım projelerinin yaklaşık yüzde 20'si başarısız oluyor ve yüzde 52'si piyasada ancak tutunabiliyor. Bu faktörler, LCNC'yi (düşük kodlu ve kodsuz) 2023 ve sonrasında ana akım haline getirebilir. Düşük kodlu ve kodsuz geliştirme platformları, genel süreci kolaylaştırarak, görsel bir yazılım geliştirme ortamında sürükle ve bırak işleviyle uygulamaları hızlı ve verimli bir şekilde oluşturmanıza olanak tanır. Statista''nın verilerine göre, küresel düşük kod platformlarının 2027 yılına kadar yüzde 26,1'lik bir CAGR ile 65 milyar ABD dolarına ulaşması bekleniyor.
Progresif web uygulamalarının geliştirilmesinde artış (Progressive Web Apps - PWA)
Bir süredir piyasada progresif modelde bulunan web uygulamalarının kullanımı giderek hız kazanıyor. PWA'lar ise web sitesinde gezinmeyi yerel mobil uygulamalara yaklaştırdıklarından, web ve uygulama geliştirme ortamında oyunun kurallarını etkileyeceklerdir şüphesiz. Günümüzde çoğu işletme, mobil cihazlarda kötü bir kullanıcı deneyimi sunmayı göze almıyor. PWA’lar bu aşamada, klasik web sitelerine göre daha etkili bir kullanıcı deneyimi sunarak öne çıkıyor. PWA’lar ile iki farklı platform oluşturma ihtiyacı azalıyor, önemli miktarda para tasarrufu sağlıyor ve daha yüksek güvenilirlikle harika bir yanıt süresine erişiyorsunuz. Mobil kullanıcılara sürükleyici bir kullanıcı deneyimi sunan PWA'lar, çevrimdışı modlarda çalışma yeteneğine de sahip. Alibaba, AliExpress, Olx, Washington Post, Twitter ve daha birçok bilinen kurumun PWA kullandığını belirtmekte fayda var.
Mikro servis hizmetlerin küresel olarak tanınması
Yazılım endüstrisini değiştiren başka bir teknoloji trendi ise mikro servisler. Yazılım geliştirmeye farklı bir yaklaşım getiren mikro servisler, iyi tanımlanmış işlemler ve arayüzler ile tek işlevli modüller oluşturmaya odaklanıyor. Geliştirmeciler genellikle, en iyi hizmeti oluşturmak yerine, işlevselliği yönetilebilir sektörlere bölmeyi daha efektif buluyor. Yazılım, her birinin kusursuz bir şekilde tek bir işlevi yerine getirdiği mikro hizmetlerden oluşur. Mikro hizmet mimarisinin en iyi avantajlarından biri ise, tek bir mikro hizmetin çökmesi durumunda bundan tüm uygulamanın etkilenmemesi. 2023'te mikro hizmetlerin daha çevik hale gelerek dünya çapında tanınırlık kazanması bekleniyor.
Bulut teknolojisinde artış
COVID-19 pandemisiyle birlikte birçok şirket, uzaktan çalışma yeteneklerini genişletmeye odaklandı ve bu durum, bulut bilişimin hızla gelişmesini beraberinde getirdi. Bulut bilişime olan talebin artmasını diğer nedenleri ise, doğrudan bulut aracılığıyla geliştirilen iş yüklerini oluşturmanıza, tasarlamanıza ve çalıştırmanıza izin vermesi. Google ve Amazon gibi büyük kuruluşlar, bulut bilişim konusunda daha fazla insanı eğitmek için bulut bilişim teknolojilerine büyük miktarda yatırım yapıyorlar.
Yapay zekânın kullanım alanının artması
Küresel yapay zekâ pazarından elde edilen gelirin, 2023'te hızlı bir büyüme göstermesi bekleniyor. Gayrimenkulden imalata, hemen hemen her sektörde bir tür yapay zekâ ve makine öğrenimi kullanıldığı bir gerçek. Sağlık hizmetleri ise yapay zekânın en önemli etkiyi yaratmaya hazır olduğu bir başka sektör. Günümüzde, iş dünyasında yapay zekâ yazılımlarının Robotik Süreç Otomasyonu (RPA) üzerinden etki yarattığı görülüyor. Örneğin, işletmeler veri girişi, toplu e-postalar, bordro, müşteri adayı yetiştirme, finansal planlama ve uyumluluk için genellikle RPA'yı kullanıyor. KOBİ'ler, büyük işletmeler ve devlet kurumları ise operasyon çevikliğini geliştirmek amacıyla yapay zekâ uygulamalarından faydalanacaklar.
IoT'nin sürekli genişlemesi
Günümüzde, farklı sektörleri etkileyen bir gerçeklik haline gelen IoT, fütüristik bir teknoloji olarak piyasaya çıktı. Telefonlar, arabalar ve güvenlik sistemleri için Iot, gün geçtikçe bir ana akıma dönüşüyor. Bu eğilimin 2023'te daha da genişleyeceğini ve kuruluşların IoT gelişmelerine odaklanacağını söyleyebiliriz. Teknoloji ilerledikçe çoğalan cihazlar IoT'nin büyümesini hızlandırıyor. IoT'un, yeni sensörler, daha fazla bilgi işlem gücü ve güvenilir mobil bağlantı sayesinde yaygın olarak kullanılmaya devam edilecek. Ayrıca IoT, işletmelerin genel giderlerini azaltmalarına, üretkenliklerini artırmalarına ve süreçleri iyileştirmelerine yardımcı oluyor.
IoB kullanarak kişiselleştirme
Kişiselleştirme, herhangi bir yazılım için başarının birincil anahtarı. Davranışın İnterneti'nden (IoB) yararlanan bu kişiselleştirme eğilimi, 2023 ve sonrasında etkisini göstermeye devam edecek. IoB, IoT'nin bir bileşeni olarak insanlar uygulamalar ve cihazlarla etkileşime girerken davranışlarını izlemek ve analiz etmek için araçlardan veri alıyor. IoB, iş zekası, büyük veri ve müşteri veri platformlarından, tercihler, kullanıcı davranışı ve ilgi alanlarına kadar önemli verileri elde ediyor. Kullanıcıların çevrimiçi etkinlikleri, satın alma geçmişleri ve sosyal medya etkileşimlerinden oluşan büyük veri kümelerini izlemek, analiz etmek ve değerlendirmek, kullanıcı kişiselleştirmesini geliştirmek temel bir gereklilik haline geldi.
Kubernetes'in kullanımı artacak
2023'te Kubernetes'in benimsenmesinin yüksek bir oranda artması bekleniyor. K8 veya Kube olarak da bilinen Kubernetes, uygulamaları ölçekleme, dağıtma ve yönetme gibi birçok işlemi otomatikleştirmeye yardımcı olan açık kaynaklı bir kapsayıcı düzenleme platformu. Geçtiğimiz yıllarda sadık bir topluluğa dönüşen Kubernetes, konteyner geliştirme konusunda küresel bir otorite olarak ortaya çıktı. Kubernetes, veri merkezleri için genel bulut hizmeti sağlayıcılarına dış kaynak temin etmek, büyük ölçekli web sitelerini barındırmak ve bol miktarda para tasarrufu sağlamak ve mobil uygulamaları dağıtmak için kullanılıyor.
DevSecOps ile siber güvenlik
DevSecOps, güvenlik karar ve eylemlerinin, geliştirme ve operasyon karar ve eylemleriyle aynı ölçek ve hızda uygulanması için herkesin güvenlikten sorumlu olmasını sağlıyor. Bunun yanına DevSecOps, potansiyel tehditlerin erken tespit edilmesini sağlar ve ilk aşamada güvenlik açıklarını gideriyor. 2023'te DevSecOps pazar büyüklüğünün, 1,5 milyar ABD dolarından 2023'e kadar 5,9 milyar ABD dolarına çıkması bekleniyor. Artan trendlerle birlikte işletmeler, güvenlik ve uyumluluğa odaklanacak.
Kod olarak altyapı (IaC) kolaylık sağlayacak
Kod olarak altyapı (IaC); sunucuları, depolamayı, veritabanlarını ve ağ bileşenlerini sağlamak, yönetmek ve dağıtmak için programlama dillerini veya otomasyon araçlarını kullanıyor. Geliştirme ekibi, cihazları tek tek manuel olarak yapılandırmak yerine yazılım kodu aracılığıyla otomatik olarak yönetebilir ve izleyebilir.
Web 3.0'ın yükselişi
2023, herkesin internetin geleceğini öğreneceği bir yıl olacak. Web 3.0, kendi kendine egemen dijital kimlik sunarak merkeziyetsiz ve birey odaklı olan bir internet sürümü. Web 3.0 uygulamaları, etkileşimleri ve karmaşıklıkları ile diğerlerinden ayrılıyor. Web 3, web 1.0 ve web 2.0'da alışılmış olan statik sayfaların ötesine geçer. JavaScript, web 3.0 uygulamaları geliştirmek ve onları daha dinamik hale getirmek için kullanılır. Web 3.0, şu üç temel BT mimarisi katmanından oluşur: etkileşim (içerik, yazılım ve donanım kullanıcıları ile iletişim kurar), hesaplama (bir etkileşimi başlatmanın işlevselliği), bilgi (kesin ve güvenli bilgi işlem sistemlerinin çalışması için gereken veri ve yapısal mimari)
Blockchain ivme kazanacak
Son yıllarda, blockchain, kripto para birimleri ve Bitcoin oldukça popüler bir hale geldi. Öyle ki, BTC/USD önemli bir değer olarak görülüyor. Bununla birlikte, blockchain gün geçtikçe genişlemekte ve çeşitli endüstriler, operasyonlarını verimli bir şekilde yönetmek için bu teknolojiyi kullanmakta. Blockchain kullanım alanları her geçen gün artmakla birlikte, Walmart, İngiliz Hava Yolları, FedEx gibi büyük işletmeler bu teknolojiye yatırım yapıyor. Günümüzde bu teknolji daha çok dijital sanat için kullanılıyor. 2023'te ise blockchain'in daha çeşitli alanlarda kullanılacağına şahit olabiliriz. Ayrıca 2023'te KOBİ'lerden büyük işletmelere kadar her seviyedeki kuruluş, şeffaflık, güvenlik ve güvenilirlik için blockchain kullanacak.
Sonuç
Sektörel bazda, dünya gelişmelerinden olumlu/olumsuz olarak etkilenen firmalar elbet olacaktır. Fakat, BT pazarı büyümeye devam edecek ve 2023'te odak noktaları tüm iş seviyelerinde otomasyona doğru kayacaktır. Çoğu kuruluş, gelişen teknoloji trendlerine yatırım yapıyor ve yatırımlarının karşılığı olarak önemli bir yatırım getirisi bekliyor. 2023'te doğru teknoloji uygulamasıyla verimli ürünler ortaya çıkarmak için tanınmış yazılım geliştirme şirketleriyle bağlantı kurmak iyi bir adım olacaktır.
Saruhan Sandokan Köle
Bilişim Danışmanı