Günümüzde teknolojinin hayatımızdaki rolü büyük bir hızla artıyor. İnternet, akıllı telefonlar, sosyal medya ve diğer dijital araçlar, günlük rutinlerimizi ve iletişim alışkanlıklarımızı kökten değiştiriyor. Ancak, bu teknolojik devrimin insan sağlığı üzerinde bazı şaşırtıcı etkileri olduğunu biliyor muydunuz? Teknolojiyle birlikte ortaya çıkan ilginç hastalıklar, tikler ve bağımlılıklar, hayatımızı farklı bir perspektiften ele almamızı gerektiriyor. Gelin, teknoloji çağının getirdiği bazı sağlık sorunlarını ve bunların bizi nasıl etkilediğini inceleyelim.
Nomofobi
Nomofobi, cep telefonlarına erişim kaygısı veya cep telefonundan uzak kalmakla ilişkili anksiyete bozukluğu olarak tanımlayabiliriz. "No mobile phone phobia" teriminin kısaltması olan nomofobi, "cep telefonu yokluğu korkusu" anlamına geliyor. Modern teknoloji çağında yaşayan insanların karşılaştığı bir sorun olan Nomofobi, bireylerin cep telefonlarını ellerinden uzaklaştırmaları veya kullanamamaları durumunda yoğun bir endişe ve kaygı hissetmelerine neden oluyor. Bu hastalık, sosyal bağlantıları sürdürme, acil durumlarda iletişim kurma veya bilgiye erişim gibi telefonla ilişkili işlevleri kaybetme korkusuyla ilişkilendirilebiliyor.
Teknostres
Teknostres, modern teknolojinin kullanımıyla ilişkili olarak ortaya çıkan stres durumunu ifade eden bir terimdir. İnsanların sürekli olarak teknolojik cihazlarla etkileşim halinde olmaları, hızlı bilgi akışı, sürekli bağlantıda kalma beklentisi ve iş-yaşam dengesinin bozulması gibi faktörler teknostrese katkıda bulunabilir.
Teknostres, iş yerinde veya kişisel hayatta teknoloji kullanımının aşırı yoğunluğu, sürekli olarak dijital araçlara bağlılık, e-postaların sürekli kontrol edilmesi, işle ilgili mesajlara her an yanıt verme beklentisi gibi durumlarla ilişkilendirilebilir. Teknolojik araçların her an erişilebilir olması, işten uzaklaşma veya iş dışı zamanların azalması gibi sonuçlara yol açabilir. Teknostres, bireylerde sürekli gerginliğe, huzursuzluğa, uyku bozukluklarına, baş ağrısına, konsantrasyon güçlüğüne, duygusal sorunlara, yorgunluğa, kas gerilimine ve sosyal izolasyona neden olabilir.
Siberkondri
"Siber" kelimesi, internetle veya dijital ortamla ilişkili anlamına gelirken, "kondri" kelimesi hipokondriyazis, yani hastalık kaygısı bozukluğunu ifade eder. Siberkondri, internet aracılığıyla sağlıkla ilgili bilgilere aşırı düşkünlük ve bu bilgileri kullanarak sürekli olarak hastalık belirtilerini kendinde bulma eğilimidir. Siberkondri vakalarında bireyler, internet üzerindeki sağlık siteleri, forumlar, sosyal medya ve diğer kaynaklardan sürekli olarak sağlıkla ilgili bilgileri araştırır ve bu bilgileri kendi semptomlarına uygularlar.
Siberkondri, aslında hipokondriyaklık olarak da bilinen hastalık kaygısı bozukluğunun bir alt türüdür. Hipokondriyaklık, kişilerin normal vücut fonksiyonları veya hafif semptomlar üzerinde aşırı endişe duyma ve bunları ciddi bir hastalık belirtisi olarak algılama eğilimidir. İnternetin yaygınlaşması ve sağlıkla ilgili bilgilere kolay erişim sağlanmasıyla birlikte, siberkondri vakaları da artmıştır. Siberkondri bireyleri, internet üzerindeki sağlık bilgilerini sürekli olarak takip ederek kendilerini tanılamaya çalışır, çeşitli hastalıkları kendilerinde bulduklarını düşünerek endişe yaşarlar.
Photolurking
"Photolurking" terimi, sosyal medya platformlarında diğer kullanıcıların fotoğraflarını veya gönderilerini gizlice inceleme eylemini ifade eder. "Photo" (fotoğraf) ve "lurking" (gizlice takip etmek) kelimelerinin birleşimi olan bu terim, özellikle Instagram gibi görsel odaklı platformlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Photolurking, bir kişinin sosyal medya hesabını ziyaret ederek, fotoğraflarını veya gönderilerini izlemekle birlikte, bu aktiviteyi sessizce ve göze çarpmadan gerçekleştirir. Genellikle diğer kişilerin profilini veya fotoğraflarını sürekli olarak kontrol etme veya gönderilerini inceleme eylemi olarak tanımlanır.
FOMO
FOMO, "Fear of Missing Out" ifadesinin kısaltmasıdır ve "Kaçırma Korkusu" anlamına gelir. FOMO hastalığı, özellikle sosyal medya çağında yaygın hale gelen bir psikolojik durumu ifade eder.
FOMO, bireylerin sosyal etkinlikler, davetler, seyahatler, eğlenceler, etkinlikler ve diğer deneyimlerle ilgili haberleri veya gönderileri gördüklerinde, bu deneyimleri kaçırma korkusu ve endişesiyle karşı karşıya kalmaları durumudur. Bireyler, başkalarının hayatlarında yaşadıkları deneyimlerin kendilerinden daha ilginç, eğlenceli veya önemli olduğunu düşünerek, bu deneyimleri kaçırdıkları için hayal kırıklığı ve huzursuzluk hissi yaşayabilirler.
Dijital göz yorgunluğu
Dijital göz yorgunluğu, uzun süreli bilgisayar kullanımı, akıllı telefonlar, tabletler ve diğer dijital ekranlarla yoğun bir şekilde etkileşimde bulunmanın neden olduğu gözlerdeki bir durumu ifade eder. Aynı zamanda "bilgisayar göz sendromu" veya "ekran göz sendromu" olarak da adlandırılır.
Dijital göz yorgunluğu, uzun süre boyunca ekranlara bakmak, yakın mesafede odaklanma gerektiren görsel görevler yapmak, ekranlardan yayılan düşük kontrastlı ve düşük çözünürlüklü görüntülerle karşılaşmak gibi faktörlerle ilişkilidir. Bu durum, göz yorgunluğu, kuru gözler, yanma, batma, sulanma, bulanık görme, baş ağrısı, boyun ve omuz ağrısı gibi semptomlara neden olabilir.