Subliminal mesaj en özet haliyle “kişininin bilinçaltına gönderilen gizli mesaj olarak” ifade edilebilir. Beş duyuya yönelik olarak hazırlanabilen ilk başta fark edemediğimiz, normal algı limitimizin çok altında kalan ve doğrudan bilinçaltımızı etkileyen, bir objenin içine gömülü olarak tasarlanmış mesaj veya işarettir. Subliminal mesaj ya da bilinçaltı mesaj, doğrudan insan kararlarını etkilediği düşünüldüğü için özellikle işitsel ve görsel olarak propaganda ve pazarlama alanında kullanılıyor.Subliminal Mesaj Ne İşe Yarar?
Subliminal mesajların en çok da satın alma kararlarımızı etkilediği düşünülüyor. Ne kadar TBMM'de 15 Şubat 2011 tarihinde kabul edilen 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 9.maddesinin 2.fıkrası gereği "Ticarî iletişimde bilinçaltı teknikleri kullanılamaz." şeklinde denilse de özellikle pazarlama araçlarında markaların sıkça kullandığı bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sebeple önceki yazılarımızda da belirttiğimiz şekilde reklamlar ve logolar bu mesajı en iyi iletme aracı olarak kullanılıyor.
Subliminal Mesajın Tarihi
Reklam ve logoların yanında en açık örneğini ise 1957 yılında yayınlanan “Picnic” adlı filmde görebiliyoruz. Filmde her 5. saniyede bir, saniyenin 1/3000’ne denk gelecek şekilde “Patlamış Mısır Ye” ve “Coca Cola İç” yazan kareler(frame) yerleştiriyor. Bu yöntemle film aralarında patlamış mısır satışlarının %57, Coca Cola satışlarının ise %18 arttığı tespit edilmiştir.
Bu olay 25.kare ile açıklanıyor. Özetle şöyle deniliyor ki televizyon ekranı 25 eşit kareye bölünmüş bir sistem içermektedir. İzlediğimiz görüntüler aslında bu parçaların toplamından gözlerimize yansımaktadır. Biz bu eşit parçalardan 24 tanesi görür ve kolaylıkla algılarız. 25. kareyi ise sessiz sedasız beynimiz şuur altına iter. Gözlerimiz bu ayrıntıyı seçemez bile. İşte bu noktada şuur altına itilen bu kareyi beyin algılar ve önemser. Daha sonrasında bu kare ister istemez karar verme sürecinde etkili bir araca dönüşür.
Sonuç olarak satın alma kararlarını etkilediği iddia edilen subliminal mesajların direk olarak etkisinin bulunduğu kanıtlanmamıştır. Sadece reklam ve filmler ile karşımıza çıkmayan, son zamanlarda da çizgi filmler ile de çokça denk geldiğimiz subliminal mesajlar bizleri oldukça kaygılandırır bir hale gelmiştir. Çünkü böyle olması işin ticari boyutundan çok daha farklı amaçların olabileceği anlamına geliyor. Çocuk yaştan nesilleri bu tarz bilinç altı mesajlar ile etki altına almak sadece satın alma kararlarını etkilemek amacıyla yapılmadığını da gösteriyor.
Pazarlama ve iş dünyasına ait önemli gelişmeleri, her hafta düzenli olarak sizlere gönderiyoruz. Sizde haftanın gelişmelerinden haber olmak istiyorsanız buradan mail listemize kayıt olabilirsiniz.