Yapay zekâ sadece popüler bir trend olmanın ötesinde, aynı zamanda etik ve felsefi bir düşünce sürecini de beraberinde getiren devrim niteliğinde bir teknoloji. İş süreçlerinin otomatikleştirilmesi, veri analizi, tahminlerde bulunma, müşteri hizmetlerinin geliştirilmesi ve daha pek çok alanda yapay zekâ teknolojileri büyük avantajlar sağlıyor. Peki yapay zekânın iş dünyasında yarattığı fırsatlar ve zorluklar neler? Şirketler yapay zekâyı iş süreçlerine entegre etmek için hangi stratejileri izlemeli? Yapay zekâ, iş yapış biçimlerimizi ve iş dünyasının geleceğini nasıl şekillendirecek? NielsenIQ Türkiye Genel Müdürü ve Afrika & Orta Doğu Analitik Bölge Başkan Yardımcısı Didem Şekerel Erdoğan ile bu sorulara yanıt aradık.
Stratejik kararları hızlı alıp doğru uygulamalıyız
İçinde bulunduğumuz hızlı değişim döneminde, küresel ölçekte fiyat, promosyon, tedarik zinciri ve dağıtım optimizasyonu gibi konular hızlı tüketim dünyasının en önemli ve en hızlı değişen gündemi. Böylesi bir dönemde başarı için, perakende ve alışverişçi trendlerini doğru okumanın öneminin yanında uygulanacak stratejik ve taktiksel kararların hızlı alınması ve uygulamaya koyulması da çok kritik öneme sahip. Hızlı ve doğru kararlar içinse yapay zekâ uygulamaları hem güvenilir hem de sürekli güncel verileri işleyerek bize doğru, anlık stratejileri uygulamada büyük faydalar sağlıyor. Günümüz hızlı tüketim ürünleri dünyasında, tedarik zinciri sorunları ve dünya genelinde enflasyon olgusuyla birlikte tüketicilerin kararları çok hızlı değişiklik gösteriyor. Dış koşullar ve mevcut şartlar ile oluşan çok hızlı değişiklik gösteren ‘Fiyat Optimizasyonu’ ise günümüz tüketici trendleri arasında en hızlı stratejiyi ve taktiksel hareketleri gerektiren değişken durumunda.
Geçtiğimiz yıllarda mevcut analizler anlık durumun ortaya koyulduğu ve nedenlerinin arandığı modellere dayanıyordu. Bu analizler sorunların tespitini doğru yaparak (Descriptive), teşhisi (Diagnostic) konusunda bizlere yardımcı oluyordu. Özellikle fiyat ve promosyon alanında günümüz Hızlı Tüketim Ürünleri dünyasında bu analizler anlık durumlarla ilgili yeterli bilgiyi vermekle birlikte, hızlı karar almada ve strateji geliştirmede eksik kalıyor. Bahsettiğimiz betimleyici ve tanımlayıcı analizlerden daha çok ne olacağını gösteren tahminleyici (Predictive) analizler ve nasıl yapılacağı konusunda yapay zekânın yön gösterdiği öngörücü (Prescriptive) analizler artık işimizin bir parçası haline geldi. Özellikle fiyat ve promosyon hassasiyetinin ölçümlendiği bu tahminleyici ve öngörücü analizlerde kullanılan veri, haftalık ve günlük olarak değiştiğinden bunu ölçen modellerin de bu veriyi hızlı bir şekilde kullanarak, yapay zekânın kurguladığı algoritmalarla birlikte işlemesi ve uygulaması gerekiyor. Ticari promosyonların toplam kar-zarar tablolarındaki yatırım bölümünde sahip olduğu yüzde 76 gibi yüksek oranı da göz önüne aldığımızda buradaki optimizasyonun önemli daha da belirginleşiyor. Türkiye Hızlı Tüketim Ürünleri dünyasında ortalama bir üründe gerçekleşen yüzde 1’lik fiyat değişiminin satışlardaki negatif etkisi yüzde 1’in üzerinde. Örneğin çikolata ürünlerini ele aldığımızda fiyat esnekliklerinin ortalama olarak 1,4 olarak gerçekleştiğini görürken, bu oran diş macunu ürünlerinde yaklaşık 1, bulaşık deterjanlarında ise 1,5 olarak karşımıza çıkıyor. Promosyon duyarlılığı ise yüzde 1’lik bir indirim sonucu Türkiye ortalamasında 1,5 olarak gerçekleşirken, diş macununda bu oran 1.4, çikolatada 1.8, bulaşık deterjanlarında ise 2,4 olarak gerçekleşiyor. Hem düzenli fiyat esneklikleri hem de promosyonel fiyat esneklikleri geçtiğimiz yıllarda ve aylarda değişiklik gösterdiğinden şirketlerin stratejik ve taktiksel uygulamalarının da benzer olarak hızlı bir şekilde belirlenmesi ve uygulanması kritik bir öneme sahip oluyor. Yapay zekâ yardımı ise tam olarak bu noktada devreye giriyor. Geçmiş verilerden elde edilen bu rakamların günlük veri akışıyla beslenmesi ve otomatik olarak karşımıza çıkması ile birlikte firmalar karlılığa giden yolculukta kendileri için en hızlı kararları, en doğru şekilde alma ve uygulama şansına sahip oluyor.