Çin, metaverse ve diğer çevrimiçi sanal dünyalarda sosyal kredi sistemine benzeyen bir dijital kimlik sistemi uygulamayı düşünüyor. Yayımlanan bir rapora göre, devlete ait bir telekomünikasyon şirketi olan China Mobile, metaverse ve çevrimiçi sanal dünya kullanıcıları için "doğal özellikler" ve "sosyal özellikler" içeren bir dijital kimlik kurma önerisinde bulundu.
Önerilen dijital kimlik sistemi, sanal dünya içinde düzeni ve güvenliği sağlamayı amaçlıyor. Bunu ise, kullanıcılar hakkında kişisel bilgileri ve spresifik özellikleri ilgili yetkililerle paylaşarak başarmayı planlıyor. Bu sistem ile metaverse içinde dedikodu yayan ya da kaosa sebep olabilecek davranışlarda bulunan kullanıcıların hızlı bir şekilde tespit edilmesi ve cezalandırılması isteniyor.
Davranışlarınıza göre puanlandığınız bir dünya: Sosyal kredi sistemi nedir?
Metaverse için dijital kimlik önerisi, Çin'in geliştirmekte olduğu sosyal kredi sistemine oldukça benziyor. Çin'in sosyal kredi sistemi, halkın davranışlarını izleyen ve değerlendiren bir dizi teknoloji tabanlı mekanizma ve programı içeren bir inisiyatif olarak karşımıza çıkıyor. Temel olarak, bireylerin ve işletmelerin davranışlarını ve etkileşimlerini değerlendirmeyi amaçlayan bir puanlama sistemi olarak işlev görüyor. Bu sistem, bir kişinin veya kuruluşun "sosyal kredi skoru" adı verilen bir puanla değerlendirilmesini içeriyor. Bu puan, kişinin veya kuruluşun toplumdaki davranışlarına dayanarak belirleniyor.
Geliştirilmekte olan sosyal kredi sistemi, çeşitli davranış ve metrikler temelinde vatandaşları değerlendirerek ve onları hiyerarşik olarak sıralayarak olumlu davranışları teşvik etmeyi amaçlıyor. Tabii, bu sistemin aynı zamanda bir yaptırım mekanizması olduğunu da unutmamak gerek. Örneğin, düşük sosyal kredi puanlarına sahip kişilere uçak biletlerinin veya tren biletlerinin verilmemesi gibi. Ne dersiniz, bu sistem size de Black Mirror disizini anımsatmıyor mu?
Sosyal kredi sistemi nasıl işler?
Sosyal kredi sisteminde, kamu ve özel sektördeki çeşitli veri kaynaklarından, örneğin finansal veriler, sosyal medya etkileşimleri, tüketici alışkanlıkları ve daha fazlası gibi, büyük miktarda veri toplanır. Toplanan veriler, özel algoritmalar ve yapay zeka kullanılarak analiz edilir. Bu analizler sonucunda bireylerin davranışlarına göre puanlar belirlenir. Bireyler ve işletmeler, belirli davranışlarını puanlayan bir sistemde değerlendirilir.
Olumlu davranışlar, yüksek puanlarla ödüllendirilirken olumsuz davranışlar daha düşük puanlara neden olabilir. Yüksek puan alan bireyler ve işletmeler çeşitli ayrıcalıklara sahip olabilirken, düşük puan alanlar bazı ayrıcalıklardan mahrum kalabilir veya cezalandırılabilir. Örneğin, düşük puan alan bir kişiye seyahat kısıtlamaları veya kredi alımı gibi sınırlamalar getirilebilir. Sosyal kredi sistemi, bireylerin sosyal etkileşimlerini izler ve değerlendirir. Bu etkileşimler arasında arkadaşlık bağları, iş ilişkileri, aile bağları ve daha fazlası bulunabilir.
Dijital kimlik önerisi metaverse'ün dinamiklerini değiştirebilir
China Mobile, bu önerileri 5 Temmuz'da Birleşmiş Milletler'e bağlı bir iletişim teknolojisi ajansı olan Uluslararası Telekomünikasyon Birliği'nin (ITU) metaverse odaklı bir grup toplantısında sundu. Grup, önerileri oylamak üzere Ekim ayında tekrar toplanacak. Önerinin onaylanması halinde, metaverse için yeni standartların kapıda olduğunu söyleyebiliriz.
Sistem sorunsuz çalışabilir mi?
Geçmişte, Çin'in sosyal kredi sistemi, bireylerin özgürlükleri, veri gizliliği, adil değerlendirme ve merkezi güç konularında çeşitli eleştirilere maruz kalmıştı. Bu eleştirilerin benzerlerinin dijital kimlik sisteminde de görülebileceğini düşünerek, sistem hakkında en çok yapılan eleştirileri sizler için bir araya getirdir. İşte, kayda değer eleştiriler;
Kişisel Özgürlüklerin Kısıtlanması: Sosyal kredi sistemi, bireylerin davranışlarını izleme ve değerlendirme yeteneğiyle kişisel özgürlükleri kısıtlayabilir. Eleştirmenler, sistemin bireylerin düşünce ve ifade özgürlüğünü tehlikeye atabileceğini ve toplumun homojenleşmesine yol açabileceğini öne sürüyor.
Veri Gizliliği Sorunları: Sosyal kredi sistemi için toplanan geniş veri yelpazesi, bireylerin özel yaşamlarını tehlikeye atabilir. Bu verilerin nasıl saklandığı, kullanıldığı ve paylaşıldığı konularında endişeler bulunmaktadır. Veri güvenliği eksikliği, kişisel bilgilerin kötü amaçlı kullanımına veya sızdırılmasına yol açabilir.
Keyfi Değerlendirme ve Ceza: Sosyal kredi sistemi, belirli davranışları değerlendirerek insanları puanlandırabilir ve bu puanlamalara dayanarak ödüller veya cezalar verebilir. Eleştirmenler, bu değerlendirmelerin keyfi olabileceğini, adil olmayabileceğini ve sistemin yanıltıcı sonuçlara yol açabileceğini öne sürüyor.
Toplumsal Baskı ve İş İmkanları: Düşük sosyal kredi puanlarına sahip bireyler, iş başvuruları gibi alanlarda ayrımcılıkla karşılaşabilirler. Bu durum, toplum içinde baskıya yol açabilir ve bireylerin yaşamlarını olumsuz etkileyebilir.
Merkezi Kontrol ve Güç: Sosyal kredi sistemi, merkezi bir otorite tarafından yönetilir ve denetlenir. Eleştirmenler, bu sistemin devletin gücünü artırabileceğini, bireylerin davranışlarını denetleme yeteneğini artırabileceğini ve toplumun özerkliğini azaltabileceğini belirtiyor.
Veri Manipülasyonu ve Hatalı Sonuçlar: Veri toplama ve analiz süreçleri yanıltıcı veya hatalı sonuçlara yol açabilir. Bu da masum bireylerin haksız yere cezalandırılmasına veya suçlu kişilerin ödüllendirilmesine yol açabilir.
Halkın Güven Kaybı: Sosyal kredi sistemi, halk arasında güven kaybına yol açabilir. Bireyler, devletin toplumsal davranışları değerlendirme ve cezalandırma yeteneğine dair endişeler taşıyabilir, bu da sisteme duyulan güveni sarsabilir.