Adam Smith'in "görünmez el" fikri nedir?

"Ekonominin babası" olarak anılan Adam Smith'in görünmez el fikri başarılı oldu mu?

1987 yapımı "Wall Street" filmini izlediyseniz aklınızda şu cümlenin kalmış olması muhtemel; "Greed, for a lack of a better word, is good.".

Türkçeye "Açgözlülük iyidir." diye çevrilen bu cümle bize Adam Smith'in "görünmez el" fikrini biraz sert bir şekilde anlatıyor. Buradaki açgözlülük sözcüğünü, kişinin kendi çıkarları doğrultusunda daha fazlasını istemesi ve bunun için eylemde bulunması olarak tanımlayabiliriz. "Açgözlülük iyidir" ifadesi ise kişinin kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmesinde yanlış bir şey olmadığını vurguluyor. Adam Smith'in "görünmez el" fikri bize tam bu noktada, kişinin kendi çıkarlarını kovalamasının serbest piyasada topluma faydalı olacağını ve devletin piyasalara karışmaması halinde dengelerin görünmez bir el aracılığıyla kendiliğinden sağlanacağını, neticesinde ise herkesin zenginleşeceğini ifade ediyor.

adam-smith'in-gorunmez-el-fikri-nedir-?

Adam Smith'in başyapıtı olan "Milletlerin Zenginliği" adlı kitabında, kişilerin kendi çıkarlarını gözetirken topluma sağlayacağı faydanın kamu yararına hareket edenlerden daha fazla olduğunu söyler ve kendi çıkarları doğrultusunda hareket eden kişilerin, bir görünmez el aracılığıyla, aslında niyetleri olmayan toplumsal bir fayda sağladıklarını ekler.

adam-smith'in-gorunmez-el-fikri-nedir-?

Görünmez elin mantığını daha iyi anlayabilmemiz için küçük bir örnekle konuyu ele alalım. A adında bir üretici X ürününü piyasaya sürmüş ve ürün kısa bir süre içinde toplum tarafından rağbet görmüş diyelim. X ürününe olan bu ilginin ardından para kazanmak isteyen bir B üreticisi, aynı ürünün daha sağlamını yaparak satışa sunmuş ve bu sefer rağbet B ürününe doğru kaymış olsun. Bunu gören A üreticisi rağbeti kendine çekebilmek için ürününü sağlamlaştırıp fiyatını düşürür ve rekabet bu şekilde devam eder.

Gördüğünüz gibi bu olaylar gerçekleşirken ne A ne de B üreticisi toplumun faydasını düşünerek bir eylemde bulunmadı; gel gelelim toplum bu rekabet/çıkar ilişkisinin sonucunda daha sağlam ve daha ucuz bir X ürününe sahip olmuş oldu; yani üreticilerin kişisel çıkarlarının peşinden koşmaları topluma fayda sağladı.

adam-smith'in-gorunmez-el-fikri-nedir-?

Peki "görünmez el" fikri her zaman başarılı oldu mu? 1929 büyük buhranında ekonomiye yön verenler görünmez bir elin gelip dengeleri yeniden sağlaması için beklediler ama sonuç hüsrandan başka bir şey değildi. Bu hüsranın ardından devletler kamu harcamalarını artırıp vergileri düşürerek ekonomiye müdahale etmeye başladılar. Bu müdahalenin ardıdan ekonomi tekrardan canlandı ancak bunu sağlayan bir görünmez el değildi.

Kariyer
Sosyal Medyayı Kadınlar mı, Erkekler mi Daha Etkin Kullanıyor?

Geçtiğimiz günlerde onuncu yılını tamamlayan Facebook’un  bugün 1,23 milyar aylık aktif kullanıcısı mevcut. Dünya çapında 37 ofis ve 6 binden fazla da [...]

Bunlar İlginizi Çekebilir