Türkiye'de Kargo Sorunu Nasıl Çözülür?

Türkiye'de e-ticaret kanalı geçen yıla oranla %150, sanal market alışverişi salgın döneminde %120 büyüdü. 27 Kasım 2020 muhteşem cuma siparişleri 27 Kasım 2019'dan %103 daha fazla. 21 aralık en uzun gece ve 31 aralık yılbaşı kampanyaları 2020'nin son haftalarındaki e-ticaret kampanyaları olacak.

E-ticaret kanalı ile ürün satın alan yeni müşteri sayısı katlanarak artıyor. Tüketicinin ve müşterinin sipariş ver butonuna bastıktan sonra ise e-ticaret sitesinde ve kargo şirketlerinde teslimat mücadelesi başlıyor. Pandemi dönemi etkileri de sürece dahil olunca özellikle kargo şirketlerinde önemli bir iş yoğunluğu meydana geliyor. Bu yazıda e-ticaretin kargo şirketlerinde yarattığı etkiyi ve yaratacağı gelişmeleri sizlere aktarmaya çalışacağım. Aynı zamanda kargo sektörünü genel olarak ele alarak, sektörün geleceği ile ilgili çıkarımlarımı paylaşacağım.

27 Kasım 2020'de Dünyada En Çok Dakika Bazında Alışveriş Yapan Ülke: Türkiye

İyzico'nun açıkladığı sonuçlar Türkiye'nin e-ticaret hacminin büyüklüğünü gösteren verilerden sadece biri. Aynı raporda sepete eklenen ürün adeti 2019'a oranla yaklaşık 2 kat artarken sepet başı harcanan ortalama tutar 211 TL'den 273 TL'ye yükselmiş durumda.

2018 yılından başlayarak Türkiye'de e-ticaret alışverişinde oldukça radikal bir talep artışı olduğu görülüyor. e-Ticaret siteleri tarafından yapılan kampanyalar ve elektronik ortamın sağladığı hız, kalite, güvenilirlik, ürün kıyaslama, sipariş verme ve iade etme kolaylığı, ödeme yöntemlerinin artması tüketici talebini bu kanala hızlıca kaydırdı. Geçen yıllar içinde e-ticaret kanalı ile alışveriş yapan tüketici grubu sadece üst-orta sınıf ve üzeri olmaktan çıkarak tüm gelir gruplarına yayılan bir seviyeye geldi. Bu aynı zamanda sisteme yeni yüz binlerce müşterinin girmesi anlamına geliyor.

Kasım ayının son haftası düzenlenen "muhteşem cuma" kampanyaları özellikle son 3 yıldır Türkiye'deki iç pazarda büyük ilgi görüyor. Özellikle bu kampanya ile ilgili verilerin henüz 3 yıllık olması ilerleyen yıllarda tüketicilere sunulacak veya önerilecek ürünlerde işletmelere veri sağlayacak. Örneğin bir tüketicinin mesleği, alışveriş bütçesi, tercih ettiği ürünler, kargo tercihleri belirlenecek.

Kargo Sektöründeki Kota Uygulaması ve İşlem Büyüklüğü

Kota uygulaması, bir kargo şirketinin günlük olarak kabul edebileceği ve göndermeyi taahhüt ettiği kargo adetidir. Yurtiçi Kargo, Aras Kargo ve Sürat Kargo gibi büyük ölçekli şirketler bir günde yaklaşık 200.000 ve üzeri kargoyu gönderi olarak kabul ediyor. DHL, UPS ve TNT gibi global kargo şirketleri ise Türkiye içi operasyonlarında hizmet ve kalite standartlarını korumak için daha az miktarda kargoyu kabul ediyorlar. PTT Kargo ise kota uygulaması yapmıyor. Özellikle kampanya dönemlerinde günlük 300.000 kargoyu kabul edebiliyorlar. Yüksek kabul adetine karşılık ürünün teslimat süresi en az 3 iş günü olarak kargoyu teslim etmeyi taahhüt ediyorlar.

Büyük ölçekli kargo şirketlerinin yanı sıra sektörde birçok ufak veya büyük şirketlerin operasyonlarına destek veren oyuncular bulunuyor. Hepsiburada gibi büyük e-ticaret siteleri de HepsiJet örnek olmak üzere kendi kargo şirketlerini oluşturma yoluna gidebiliyorlar.

İşlem Hacmi En Büyük Olan e-Ticaret Siteleri

Trendyol ve Hepsiburada kargo şirketlerinin teslimat operasyonlarını ağırlıklı olarak gerçekleştirdiği en büyük siteler arasında yer alıyor. Tüm e-ticaret siteleri kargo şirketleri ile aylık veya yıllık gönderi taahhüdünde bulunarak anlaşmalar yapıyorlar. Bu anlaşmalar kargo şirketlerine bütçe planlama ve operasyonlar için gereken tüm ekipman ve iş gücünün tespit edilmesinde kolaylık sağlıyor. Fakat sipariş yoğunluğunun aylık, haftalık veya günlük olarak değişebilmesi kargo şirketlerinin teslimat süreçlerini zorluyor. Kargo şirketleri e-ticaret sitelerine teklif verirken BTK'nın düzenlediği minimum fiyat ve benzeri rekabet koşullarına göre hareket ediyor.

Amazon ve Gittigidiyor sipariş alma hacmi bakımından üst sıralarda yer alacak potansiyele sahipler. Özellikle Amazon'un aynı gün veya bir sonraki gün teslimat opsiyonunu müşterilerine sunuyor olması, ilerleyen süreçte onlara bir rekabet avantajı sağlayabilir. Amazon bu uygulamayı sektördeki kargo şirketleri ile yaptığı anlaşma ile sağlıyor. Gönderiyi taahhüt edilen zamanda yapabilecek olan kargo şirketi o gün hangisiyse paket o kargo şirketine teslim ediliyor.

Sektörü Rahatlatacak İki Uygulama: Kargomat Cihazları ve Adres Kodu Sistemi

Kargoların teslim edileceği ana kadar geçen işlemin yanında kargonun teslimatında da problemler yaşanıyor. Yanlış adres verme, verilen adreste bulunmama, getirilen ürünün ücretinin tahsil edilememesi gibi olumsuzluklar yaşanıyor. Bu olumsuzlukların önüne geçmek için bazı uygulamalar hayata geçiyor:

1. PTT tarafından kurulmaya başlanan Kargomat uygulaması ile müşteriler aldıkları ürünleri merkezi noktalara yerleştiren kargomatlardan diledikleri zaman alabilecek. Bu kargomatlar aynı zamanda e-ticaret sitelerine kiralanabilecek. Kargo teslimat noktalarının oluşturulması kargo şirketlerinin rotalama ve teslimat süreçlerini kolaylaştıracak.
2. Nüfus Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, daha evvel DASK tarafından kullanılan adres kodu sistemini yaygınlaştırmayı amaçlıyor. Bu sistem vatandaşlara sağlayacağı adres kodu ile adres bilgilerinin hatalı olmasından kaynaklı problemleri sıfıra indirecek. Elektrik, su vb. abonelik işlemleri de adres koduna göre yapılabilecek. Adres kodu ile kargo teslim rotası bir gün evvelden oluşturulabilecek. Tüketilecek yakıt miktarı, kullanılacak araçlar ve görev alacak personel önceden tespit edilebilecek. Kargo teslimat operasyonları kolaylaşacak.

Kargo Sektöründeki Problemler Nasıl Çözülür?

Kargo sektöründe yoğunluğa sebebiyet veren etkenlerin başında kampanyalar geliyor. Kampanya süreleri ve alınan sipariş miktarı farklılık gösterdiği için dönemsel yoğunluk yaşanıyor. Geçmişteki e-ticaret kampanyaları ile ilgili verilerin azlığı sektörü zorluyor. Bu nedenle kota uygulamasının yaygınlaşması söz konusu olacaktır.

Kampanya döneminde sektörü rahatlatacak uygulamalardan biri kademeli kargo gönderimi olabilir. "Ücretsiz kargo" uygulamasında teslimat süreleri belirlenerek müşterinin tercihine göre ürün gönderimi sağlanabilir. Ücretsiz kargo seçeneği dışında "ücretli kargo" seçenekleri sağlanarak alıcının kargo teslimat süresini seçmeleri sağlanabilir. Kampanya döneminde yaşanan asıl problem, alıcının satın aldığı ürünü ertesi gün veya bir sonraki gün teslim almak istemesi yaratıyor. Bunu düzenlemek için ücretli ve kademeli kargo teslimat seçeneği sunulabilir.

Yapılan İade Kargolar Sistemi Ne Kadar Etkiliyor?

Şu an Türkiye'de yapılan kargo iadeleri satışı yapan noktalara iade ediliyor. Avrupa ve Kuzey Amerika'da kargo iadeleri işletmeler tarafından geri alınmadan bir depoya çekilebiliyor. Daha sonra depoda biriken ürünler "ikinci kalite" olarak ayrıca satılabiliyor. Bu uygulamayı gelecekte ülkemizde görebiliriz. Özellikle elektronik ürünlerin iadesi, bozulma riski sebebiyle, kargo firmalarını ve satıcıları daha çok zorluyor. İade edilen ürün için yapılan geri ödemeler iş yükü yaratıyor.

Şu an işletmelere en büyük zararı, ürünler kargoya verilmeden yapılan satış işlemi iptalleri veriyor. Bu nedenle e-ticaret siteleri satılan ürünlerin en kısa sürede kargo firmasına teslim edilmesini sağlamaya çalışıyor. Böylece sorumluluk kargo firmasına aktarılıyor. Ürünü satın alan tüketiciler de e-ticaret sitesi yerine kargo firmalarını daha çok arıyorlar. Kargolarına ulaşmaya çalışıyorlar.

Sektörde Yeni Firmalara İhtiyaç Var Mı?

e-Ticaret kanalının gelişimi, pandemi koşulları, tüketici davranışlarındaki değişimler ve diğer etmenler sektörü büyütmeye devam ediyor. e-Ticaret kanalındaki büyüme ve sürdürülebilirlik oranlarının yüksek olmasından ötürü sektörde yeni kargo firmalarını görebiliriz. 1 takvim yılında ve kampanya dönemleri ile birlikte ortalama 330 gün kargo dağıtımı yapıldığı düşünüldüğünde bu sektördeki iş potansiyeli ortaya çıkıyor. Gelecekte inovasyona önem veren, çevreye duyarlı, karbon ayak izi düşük kargo teslimatı yapan firmaları görebiliriz.

Kargo Sektörünün Geleceği

Kargo sektörünün geleceğini olumlu etkileyecek önemli etkenler bulunuyor. Birincisi Z kuşağının ve onu takip edecek genç neslin e-ticaret kanalını daha yoğun kullanacağı beklentisi. Bu beklenti hem e-ticareti hem de kargo sektörünü yaşatmaya devam edecek. Ödeme kolaylıkları, ürünleri kıyaslama olanağı, fiyat karşılaştırması, satın alma kolaylığı tüketicileri e-ticaret kanalına iten önemli etkenler olacak. Şu an bireysel tüketicilerin yurt dışından ürün satın almasını zorlaştıran vergiler de iç piyasadaki e-ticaretin ilgi görmesine neden oluyor. Kargomat ve adres kodu uygulaması gibi kolaylaştırıcı sistemlerle gelecekte daha düzenli, planlı ve güvenilir kargo taşıma ve teslimat sistemlerine sahip olabileceğiz. Belki de kargomuzu saniye saniye takip edebileceğiz. Navigasyon sistemlerinin gelişimi ve otomasyonun artacak olması kargo sektörünü önemli oranda etkileyebilir.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.