Milyonlarca yıllık evrim sürecinde soyut ve eleştirel düşüncenin gelişmesine rağmen, biz insanlar karar verirken büyük ölçüde duygularımıza göre hareket ediyoruz.
Yani, tüm veri analizleri, eksi/artı listeleri hazırlarken, satın alma kararı alırken bizi daha az akıllı seçimler yapmaya iten ilkel beynimiz tarafından yönlendiriliyoruz. İşte tam olarak bu yüzden pazarlamacılar, tüketicilerle duygusal yönden bağlantı kurma konusunda uzmanlaşıyor ve her geçen gün dahasını talep ediyorlar.
Dahası, Unconscious Branding: How Neuroscience Can Empower (and Inspire) Marketing kitabının yazarı Douslas Van Praet’e göre; mantıklı kararlar almak için durup düşünmüyoruz bile. Yalnızca hissettiğimiz gibi yaşıyoruz. Aslında işin çarpıcı kısmı, en rasyonel görünen kararlarımızın bile temelinde duygular yatıyor.
Evrimsel olarak kendimizi, en gelişmiş ve kompleks canlılar olarak görerek böbürlensek de aslında gerçekte tüm modern duygularımız; mutlu, üzgün, korkmuş/şaşırmış ve sinirli olmak üzere 4 temel duygudan kaynaklanmaktadır. Bu duygular, bizlerin her türlü zorluğa karşı hayatta kalmamızı sağlıyorlar. Aslında medyada nelerin sattığına odaklanarak bu durumu kanıtlayabiliriz.
Mutlu Haber = Çok Paylaşım
Medyadaki klasik “Kanıyorsa, işe yarar” anlayışı, dijital medya için geçerli değildir. Televizyondaki şiddet içerikli bir yayın, yalnızca dikkatiniz çekmeye odaklanırken gerçekten ne hissettiğinizle ilgilenmez. Ancak arkadaşınıza attığınız Instagram hikayesinde durum farklıdır. Yapılan araştırmalarda olumlu haberlerin olumsuz haberlerden çok daha fazla paylaşıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu anlamda pazarlamacıların, markaları için olumlu duygular yaratacak içerikleri oluşturmaları gerekmektedir. Örneğin, finansal hizmetler veren bir işletmeniz varsa, borsadaki ani artışlar konusunda flaş haber paylaşmanız muhtemelen büyük reaksiyonlara yol açacaktır.
Üzgün Haber = Çok Tıklama
Paylaşımı bir kenara bırakırsa, konvansiyonel medyanın anahtar mottosu “Kanıyorsa, işe yarar”ın ilgi çekme konusunda başarılı olduğunu söyleyebiliriz. Yapılan araştırmalarda, olumsuz çağrışımlara yol açan kelimeleri insanların daha çok tıklamaya meyilli oldukları görülmüştür. Aslında, asla ya da en kötüsü gibi olumsuz üstünlüğe sahip kalıpların, hiç bir üstünlüğü olmayan kalıplardan %30 oranında daha iyi çalıştıkları sonucuna ulaşılmıştır. Peki ya her zaman ya da en iyi gibi olumlu üstünlükler ifade eden kalıplar ne olacak?
Yapılan araştırmada, olumsuz üstünlük kalıpların tıkama oranları bakımından, olumlu kalıplardan %63 oranında daha başarılı oldukları görülmüştür. Kısacası, olumsuz haberler daha çok tıklanır ve okunur ancak olumlu haberler daha çok paylaşılır diyebiliriz.
Peki Pazarlamacılar Bu Avantajı Nasıl Kullanabilir?
1- Başlıklara Dikkat Çek
BuzzSumo, 2016 yılında milyonlarca viral makaleyi incelemiş ve bir başlıkta “aşk” kelimesini içermenin sosyal katılım ve paylaşımlar üzerinde büyük bir etkisi olabileceğini bulmuştur. Bu yüzden, pazarlamacıların içinde aşk geçen paylaşımlara yönelmesi gerekiyor.
2- Biraz Mizah Ekle
İnsanlar sadece eğlenceli içerikleri paylaşmaktan hoşlanmazlar, aynı zamanda internette takip ettikleri kişi ve markalarla kendi mizah anlayışlarını da genişletmek isterler. Bu yüzden pazarlamacıların insanları içerikleriyle güldürmeleri gerek.
3- Vay! Etkisi Yarat
İnsanların merak duygusunu, “Vay!” Diyecek bir şeyle değiştirmek gerek. Beklenmedik veya gizemli bir şey, bir merak duygusu uyandırır ve insanların içeriklere tıklamak istemesine yol açar. Pek yakında, kısa bir süre sonra gibi merak duygusuna hitap edecek paylaşımlar yapmak, dikkat çekmek konusunda işe yarar. Tabii, bu noktada click bait etkisi yaratacak spam içerikler üretmekten de uzak durmak gerekir.
Duyguları Kullanarak Satışları Artırmak Mümkün
Kendimizi ne kadar akıllı olarak düşünsek de ilkel dürtülerimizin kölesi olarak yaşıyoruz. Örneğin; karnımız acıkıyor ve yemek yiyoruz. Yorgun hissediyor ve uyuyoruz. Tatlı, tüylü ve sevimli bir hayvan gördüğümüzde, onu sıkmak istiyoruz. Aslında bu durum, görüntülerin hormonları ele geçirme ve kontrol edilemeyen duyguları ortaya çıkarma gücünü göstermektedir. Tüm bunlar, temel iç güdülerimizin pazarlamacılar tarafından nasıl kullanıldığına dikkat çekiyor.
Karar verme ve dönüşümlerde rol oynama rolünü test etmek için, UCLA ve George Washington Üniversitesi tarafından yapılan bir deney, reklamlara bakarken tüketicilerin beyin faaliyetlerini izlemiştir. Bazıları, örneğin “Bu Bilgisayarda 16 Gigabayt RAM vardır” gibi ürünün arkasındaki sayıları ve rakamları, diğerleri ise daha belirsiz, ürünle ilgisi olmayan eğlenceli veya seksi sahneler içeriyordu. Sonuçlar düşündüğünüz gibi geri döndü: Gerçekleri ve rakamları olan reklamlar, beynin karar verme alanlarında daha yüksek aktiviteye neden oldu.
Harika, değil mi? - Yanlış.
Başka bir deyişle gerçekler ve rakamlar, aslında satın almayı engelleyen beyin alanlarını uyararak satın alma dürtüsünü kontrol ediyor. Yani, insanların ürününüzü satın almasını istiyorsanız eğlenceli bir şekilde potansiyelinizi göstererek ve kafalarında duygusal bir tepki yaratarak, satın alma olasılıklarını artırırsınız.
Tüm bunların ötesinde, bilim her ne kadar, biz insanların duygularıyla hareket eden çaresiz varlıklar olduğumuzu kanıtlasa da hepimiz, günün sonunda markaların her şeyi cebimizdeki parayı almak için yaptığının farkındayız. Ancak görünen o ki; daha mutlu, iyi, gururlu ve istediğimiz gibi hissettirdikleri sürece bu yalanın peşinden koşmaya da fazlasıyla razıyız!