Yaklaşık 20 yıldır müzik ve moda dünyasına hatırı sayılır ölçekte yön veren, bu başarısının sonucunda yaklaşık 1,7 milyar USD servete ulaşan Kanye West düşüş trendine geçti. Kendisini tepeye çıkartan ve yüksek bir ivmeyle düşmesini sağlayan birçok etken var. Bu yazının ana konusu durumun “magazin” boyutundan ziyade pazarlama ve profesyonellik arasındaki bağ ile mevcut durumu değerlendirmektir.
Kanye West, müzik kariyerine iyi bir başlangıç yapıp kendini diğer sanatçılardan ayrı bir yere konumlandırdıktan sonra önemli bir yükseliş yakaladı. Özellikle müziği yakından takip edenler tarafından kolaylıkla görülebilen bu farklılık onu diğerlerinden ayırdı. Müzikteki yeteneğini, moda ve iş dünyasına da aktaran Kanye West, müzik ve moda sektörleri başta olmak üzere farklı sektörlerde önemli başarılar elde etti.
“Yeezy” markası ile moda sektöründe yer alan Kanye, ilk önemli ortaklık anlaşmasını Nike ile yaptı. Nike ile üretilen Yeezy sneaker’lar fenomen ürünler arasında yer aldı. Ardından Kanye, Nike’ın kendisine yeterli kadar özgürlük vermemesini, ürün tasarımlarına ve materyal seçiminde kısıtlandırıldığını ifade ederek anlaşmadan ayrıldı. Bu ilk ayrılık konusunda Nike’tan detaylı bir açıklama gelmezken, Kanye’nin kararı anlaşılabilir bir durum olarak algılandı. Devreye giren adidas, Kanye West’e istediği rahatlığı verdi. Aynı zamanda adidas’ın küresel ölçekteki pazarlama karması kabiliyetleri Kanye West’e sunuldu. Böylece üretim, dağıtım, satış ve pazarlama gibi boyutlar başta olmak üzere Yeezy markasının küresel ölçekte fenomen marka olma yolu da açılmış oldu. adidas da Kanye West sayesinde “ana akım” haline gelen sokak modasından pay toplamaya ve payını artırmaya başladı.
Kanye West, ana akım modaya da yön vermeye başladı. Balenciaga ile yapılan iş ortaklığı, GAP ile çıkarılan ürün serisi akla ilk gelenlerden. Bu markalarla olan işbirliğine her zaman çarpıcı ve beklenmeyen yöntemlerle tanıtım çalışması gerçekleştiren Kanye, ürün tasarımı ve promosyon yaratıcılığı konusunda da farkını gösterdi.
Özel hayatında Kim Kardashian ile yaptığı evlilik ile de gündemi hep meşgul etti. Küresel bir rol model olmaya başladıktan sonra profesyonel hayatını etkileyecek çok önemli hatalar zinciri başladı. Bu hatalar özellikle yapılan açıklamalar, sosyal medya paylaşımları ile kendini gösterdi. ABD’de başkanlığa adaylığını koyacağını açıklaması ve girişimde bulunması, diğer sanatçıların politik duruşunu eleştirmesi, köleliğin bir kader değil bir “tercih” olduğunu belirtmesi, George Floyd cinayetinde polis şiddetini meşru görmesi gibi nedenler kendisi hakkında fikirlerin sorgulanmasının önünü açtı.
adidas ile Kanye West ortaklığı ise diğer marka işbirliklerine nazaran daha büyük bir ölçekteydi. Kanye West, 2022 yılı içinde adidas’ın kendi tasarımlarını kopyaladığını, bu kopyalamalar neticesinde sahte ürünler üretildiğini iddia etti. “adidas benim üzerimden para kazanıyor ve yaratıcılığımdan çıkar sağlıyor.” görüşünü sosyal medyaya taşıyarak aradaki durumu ayyuka çıkarmanın yanında anlaşma gizliliğini ihlal etmesi ve iki markanın imajını zedelemesi de durumu dramatikleştirdi. adidas gibi köklü bir markanın burada krizi yönetmesi, Kanye’den gelen sosyal medya paylaşımlarına hemen cevap vermemesi markanın yararına oldu. Sadece geçen hafta yaptıkları duyuru ile Kanye West ile anlaşmanın “tekrar inceleneceği” duyurusu yapıldı. Duyurunun ardından Kanye West, duyuru altına yorum yazarak adidas’a küfretti. Burada adidas yönetimi kritik bir karar almak üzereyken Kanye West, adidas yönetiminin işini kolaylaştırdı ve antisemitizm hakkında bir görüş bildirdi. Bu görüş bildiriminden sonra artık adidas için Kanye West ile devam etmenin önemi kalmadı. Çünkü açıklamanın ortaya çıkardığı etki, Kanye West’in “istenmeyen kişi” olarak algılanmasının önünü açtı. Balenciaga, GAP, adidas art arda kontratlarını feshettiler.
Basına yansıyan haberlerde Kanye West’in ciddi bir prestij ve gelir kaybına uğradığı belirtiliyor. Pazarlama açısından ise bizlere şöyle bir ders çıkıyor. Bir kişi, ne kadar başarılı ve farklı olsa da anlaşma gizliliğini ihlal etmesi, yüksek mali yükümlülükler taşıyan anlaşmaları ve iş birliğinin finansal bilgilerini açıkça kamuoyuna duyurması, adidas’ın önerdiği sözleşme fesih fiyat teklifini sosyal medyadan açıklaması, ırk ve din konusunda yaptığı açıklamalar gibi profesyonellikten uzaklaşmış ve bir derecede “şımarıklaşmış” tutumların kesinlikle kabul ve tolere edilmeyeceğidir.
Tasarladığı hemen her ürün yüksek katma değerli ve hızlı tükenen nitelikte olsa da günümüzün küresel toplumu ve pazarlama dünyası toplumsal konulara hassas, samimi ve doğal yaklaşımları talep ediyor. Kanye West, samimi ve doğaldı. Fakat, yaptığı açıklamalar ve eylemleri onun “imajından ne kadar farklı olduğunu” herkese göstermiş oldu. Geriye ise adidas ve Yeezy ortaklığı üretilen sneaker’ların “değeri” kaldı.