"Baader-Meinhof Fenomeni", ilk duyulduğunda karmaşık gelse de, ancak aslında herkesin zaman zaman deneyimlediği ilginç bir olguyu ifade ediyor. Bu fenomen, bir şeyi ilk kez fark etmenizin ardından, o şeyi daha sık görmeye başlama eğilimini anlatıyor. Başka bir deyişle, bir şey hakkında bilgi edindikten sonra, o şeyin sık sık karşınıza çıkması hissi...
Zihinlerde daha kolay bir şekilde canlanması açısından örneklemek yerinde olacaktır. Örneğin, televizyonda, yeni bir filmin yakın zamanda vizyona gireceğini duydunuz diyelim; bu bilgiyi edinmenizin ardından, muhtemelen o filmin afişini gözünüzün çarptığı her yerde görecek ve her köşe başında afişle karşılaşacaksınız. Ya da, okuduğunuz kitaptan yeni bir kelime öğrendiniz diyelim; bu andan itibaren etrafınızdaki herkesin o kelimeyi sıklıkla kullandığını duyabilirsiniz. Bu durum, ilk bakışta büyülü bir olgu gibi gelebilir, ancak tabii ki bu fenomenin bilimsel bir temeli bulunuyor. Şimdi, Baader-Meinhof Fenomeni'nin ardındaki gerçeği daha yakından inceleyelim.
Baader-Meinhof Fenomeni'nin kökeni
Baader-Meinhof Fenomeni, 1970’lerde Almanya’da ortaya çıkıyor ve daha sonra dünya genelinde popüler bir hale geliyor. Bu fenomen, adını Alman bir terör örgütü olan “Baader-Meinhof Grubu” veya “Kızıl Ordu Fraksiyonu”ndan alıyor.
İlginç bir şekilde, bu terim aslında bir başka terim olan "selektif dikkat" veya "seçici algı" için kullanılıyordu. Ancak, terimin günlük kullanımda popülerliği arttıkça, Baader-Meinhof Fenomeni olarak anılmaya başlanıyor. İlk olarak 1981 yılında Alman gazetesi Süddeutsche Zeitung’da yayınlanan bir makalede adı verilen fenomen, kişinin bir şey hakkında bilgi edindikten sonra, birdenbire bu konuyla ilgili oldulara daha sık rastlaması durumu olarak tanımlanıyor.
Fenomenin bilimsel temeli
Bu terim, aslında bir tür bilişsel yanılsama veya algı yanılsaması olarak karşımıza çıkıyor. Bir kişi bir şeyi öğrendiğinde veya fark ettiğinde, beyni bu bilgiyi kişinin karşısına daha fazla çıkarmaya ve öğrendiği şeyi etrafında daha fazla aramaya meyilli oluyor. Bu durum, aslında kişinin daha önce göz ardı ettiği şeylere odaklanmasını ve onları fark etmesini sağlıyor.
Baader-Meinhof Fenomeni'nin nedenleri, çeşitli faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. Bu faktörler arasında, özellikle seçici dikkat ve çalışma belleği yer alıyor.
Selektif Dikkat: Bu fenomenin temelinde, kişinin dikkatini daha önce göz ardı ettiği şeylere odaklama eğilimi yatar. Öğrenilen bilgi, kişinin bu şeyleri daha fazla fark etmesini sağlar.
Çalışma Belleği: Çalışma belleği, bilgiyi geçici olarak sakladığımız bir zihinsel depo gibidir. Bu bellek, yeni öğrendiğiniz bilgileri bir süreliğine tutar ve bu süreçte bu bilgileri daha sık kullanma eğilimindedir.