Günlük hayatta Deja vu deneyimini yaşamayan yoktur. Ancak bu fenomenin tam zıttı olan Jamais vu'yu kaç kişi duymuştur?
Bir anda, her zaman kullandığınız o yolda yürürken, o anı ilk defa yaşadığınızı hissettiniz mi? Ya da her gün ziyaret ettiğiniz bir mekânın size yabancılaşmasına hiç tanık oldunuz mu? Evet cevabını verenler için söylememiz gerekirse bu fenomen, Fransızca'da "hiç görülmedi" anlamına gelen "Jamais vu" deneyimini temsil ediyor.
Bu ilginç fenomen, genellikle bilinen bir şeyin tamamen yabancı hissedilmesine neden olan bir bellek yanılması. Bir anlığına, her zamanki tanıdık ortamların, konuşmaların hatta kendi yazdığınız cümlenin anlamını yitirmesi, beynin sıra dışı bir olayı nasıl işlediğini gösteren ilginç bir örnek olarak karşımıza çıkıyor.
Araştırmacılar, bu fenomeni anlamak için 98 kişi üzerinde bir test gerçekleştirdi. Katılımcılardan rastgele seçilmiş 12 kelimeyi tekrar etmeleri istenirken istedikleri zaman testi bırakma hakkı tanındı. Şaşırtıcı bir şekilde, katılımcıların yüzde 70'i, kelimelerin anlamını yitirdiğini düşündükleri için testi bıraktıklarını ifade etti.
Araştırmacılar, bu durumu beyin tarafından bir koruma mekanizması olarak değerlendirdiler. Beyin normalde hipokampus adlı hafıza merkezinde, özellikle anlık hafızadan sorumlu olan dentat girus bölgesinde, gördüğümüz veya yaşadığımız olayları kaydediyor. Ancak, bir şeyi defalarca aynı şekilde yaparsak, beynimiz enerji tasarrufu yapmak için bu bilgileri işleme ihtiyacını hissetmiyor ve bu da Jamais vu deneyimine yol açıyor.
Jamais vu, deja vu'dan daha nadir görülen sıra dışı bir deneyim olarak karşımıza çıkıyor. Bu deneyim, belleğin esrarengiz dünyasına bir pencere açarak, beynin nasıl çalıştığını anlamamıza bir nebze de olsa yardımcı olabilir. Her gün karşılaştığımız bilinen dünyaya aniden yabancı hissettiren bu ilginç fenomen, insan zihninin karmaşıklığını keşfetmek için yeni bir kapı aralıyor.